what is cyber crime
नागपूर : इंटरनेटचा वापर आता आपल्या दैनंदिन जीवनाचा भाग बनला आहे. मात्र ऑनलाईन व्यवहार करताना साध्या सोप्या गोष्टीचे भान ठेवले नाही तर सायबर भामटे आपली फसवणूक करू शकतात. नागपूर शहरात अशीच एक धक्कादायक घटना घडली आहे. अलाउंसबाबत गुगलवर माहिती सर्च करणे एका आर्मी ऑफिसर / बँक ऑफिसरला चांगलेच महागात पडले. अज्ञात व्यक्तीने त्यांच्या मोबाइलवर एक अँप पाठविला आणि तो डाउनलोड करण्यास सांगितले. तो डाउनलोड केल्यानंतर त्यांच्या बँक खात्यातून तीन तासांच्या आता ६ लाख रुपये ऑनलाइन काढून घेण्यात आले. या प्रकरणी त्यांनी कोराडी पोलीस ठाण्यात तक्रार असून गुन्हा दाखल करून तपास सुरू केला आहे.
असा लावला सहा लाखांचा चुना
पोलिसांच्या माहितीनुसार, लिवरेज ग्रिन अपार्टमेंटच्या प्लॉट नं. ३८/ डी येथे राहणारे फिर्यादी रमेश केशव बोरडकर (७३) हे आर्मीमध्ये त्यानंतर स्टेट बैंक ऑफ इंडिया, रायपूर येथे नोकरी करून सेवानिवृत्त झाले. १७ एप्रिल रोजी दुपारी १२.५१ वाजताच्या सुमारास ते घरी होते. त्यांनी गुगलवर आर्मी सिक मेडिकल अलाउंसबाबत सर्च केले असता त्यांना एका आरोपी मोबाइलधारकाचा फोन आला . फिर्यादीला कॉल करून तो पी. सी. डी. ए. अलाहाबाद, उत्तरप्रदेश येथे अधिकारी असल्याचे सांगितले. आरोपीने फिर्यादीच्या मोबाइवर एक अॅप पाठविला आणि तो डाउनलोड करण्यास सांगितले. अॅपमध्ये संपूर्ण माहिती भरण्यास सांगितली. फिर्यादीने माहिती भरून पाठविला आणि आलेला ओटीपी आरोपीला दिला. आरोपीने फिर्यादीच्या एसबीआयच्या बँक खात्यातून रक्कम विड्रॉल झाल्याचा मोबाइलवर मॅसेज आल्यानंतर आरोपीला कॉल करण्याचा प्रयत्न केला, पण तो स्वीच ऑफ येऊ लागला. आरोपीने आर्थिक फसवणूक केल्याप्रकरणी तक्रारीवरून कोराडी पोलिसांनी आरोपीविरोधात गुन्हा दाखल केला आहे.
अशी टाळावी फसवणूक
इंटरनेटशी जोडलेली कोणतीही यंत्रणा वापरताना आर्थिक फसवणूक टाळण्यासाठी थोडी खबरदारी घेणे गरजेचे आहे. फोन करणाऱ्या व्यक्तीने बँकेचा, कुठल्याही खात्याचा, कंपनीचा ऑफिसर असल्याचे सांगितले, तरीही ‘ओटीपी’ (वन टाइम पासवर्ड) देऊ नये. यूपीआय पिन, एटीएम-डेबिट-क्रेडिट कार्ड यांचा पिन, तसेच सीव्हीव्ही (मागील बाजूस असलेला तीन आकडी कोड), बँक खाते क्रमांक कोणालाही देऊ नये. यूपीआयद्वारे पेमेंट करताना नाव ‘व्हेरिफाय’ आहे का, हे तपासून बघावे. यूपीआय पिन, क्यूआर कोड स्कॅन करणे हे पैसे देताना करावे लागते. आपल्याला पैसे मिळण्यासाठी कधीच करावे लागत नाही. जुन्या वस्तू एखाद्या साइटवरून ऑनलाइन विकताना समोरचा फसवा माणूस ‘पैसे पाठवता येत नाहीत’ वगैरे सांगून क्यूआर कोड स्कॅन करण्यास सांगेल. मात्र, हा प्रकार पैसे लुबाडण्यासाठी असतो, हे ध्यानात ठेवले पाहिजे. सायबर चोरटे फोन करून, बोलण्यात गुंतवून ओटीपी किंवा पिन मागणे, क्यूआर कोड स्कॅन करणे याची घाई करतात. त्या वेळी थेट फोन बंद करा आणि जाणकारांकडून माहिती घ्या.